Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi Nedir?
Günümüzde küresel ticaretin hızla gelişmesi, şirketlerin ithalat ve ihracat süreçlerini daha etkin yönetmelerini gerektiriyor. Bu noktada Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi (GKAİR), firmalara hem vergi avantajları sağlamak hem de ürünlerini ticari süreçlere daha hızlı kazandırmak açısından büyük önem taşıyor. Peki, bu rejim tam olarak nedir ve nasıl işliyor? Gelin adım adım inceleyelim.
YGM Tespit İşlemleri
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında yapılan işlemlerden biri YGM (Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri) tespit işlemleridir. Bu tespitler, ithal edilen ürünlerin işlenerek nihai ürün haline getirilmesinde doğru miktarın, kalitenin ve vergi yükünün belirlenmesini sağlar.
Örneğin, bir gıda üreticisi İspanya’dan domates ithal edip bu domatesleri salça veya sos haline getiriyorsa, YGM tespitleri domatesin nihai ürün içerisindeki oranını ve vergilendirmesini doğru şekilde belirler. Böylece, şirketler hem mevzuata uygun hareket eder hem de olası vergi farklarından kaçınır.
Gümrük Kontrolü Altında İşleme
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi, Türkiye Gümrük Bölgesi’nde henüz serbest dolaşıma girmemiş eşyaların, ithalat vergilerine veya ticaret politikası önlemlerine tabi olmadan işlenmesine olanak tanır. Buradaki temel mantık şudur: İşlenen ürünün vergisi, işlenmeden önceki hammaddeye uygulanan vergiden daha düşük olmalıdır.
Örneğin, bir firmayı ele alalım: A firması İspanya’dan domates alıyor. Bu domatesleri işleyip salça ve domates suyu üretiyor. Domatesin gümrük vergisi, salça veya domates suyunun vergisinden daha yüksek olmalı ki şirket bu rejimden faydalanabilsin. Böylece hem vergi avantajı elde edilir hem de işlenen ürünler hızla serbest dolaşıma girebilir.
Gümrük Gözetimi ve Mevzuat
Gümrük işlemleri yalnızca eşyanın gümrükten geçişiyle sınırlı değildir. Gümrük gözetimi, firmaların kayıt ve belgelerinin incelenmesini, taşıma araçlarının kontrolünü ve eşyaların doğruluğunun denetlenmesini kapsar.
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 79 ila 83. maddelerinde yer alan ekonomik etkili ve şartlı muafiyet düzenlemelerine dayanır. Bu sayede firmalar, serbest dolaşıma girmemiş ürünleri teknik ve mevzuat kurallarına uygun olarak işleyebilir ve nihai ürünleri gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma sokabilir.
Örnek Uygulama
Hayal edin: Bir firma İtalya’dan çikolata hammaddesi ithal ediyor ve bunu işleyerek farklı tatlarda çikolatalar üretiyor. İşleme süreci sonunda elde edilen çikolataların vergisi, ham maddenin vergisinden daha düşük olmalı. Bu sayede firma, Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi sayesinde hem maliyet avantajı sağlar hem de ürünlerini hızlıca piyasaya sürebilir.
Bu örnek, GKAİR’nin pratikte nasıl çalıştığını anlamak açısından oldukça açıklayıcıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
GK1 nedir?
GK1, gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında ibra işleminin tespitini ifade eder. İşlemin doğru şekilde yapıldığını ve vergi avantajının sağlandığını doğrular.
GK2 nedir?
GK2, ithal edilmiş ürünün nihai ürün içerisindeki miktarına ilişkin tespit işlemini kapsar. Nihai ürünün serbest dolaşıma girişinden itibaren bir ay içinde hazırlanıp takip eden ayın 10’una kadar ilgili Gümrük İdaresine ibraz edilmelidir.
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi hangi ürünlerde uygulanabilir?
Serbest dolaşıma girmemiş ve niteliği veya durumu değiştirilmesi gereken ürünlerde uygulanabilir. Ürünler işlendikten sonra gümrük vergileri üzerinden serbest dolaşıma girer.
Mevzuat hükümleri nelerdir?
Rejim, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 123-127. maddeleri ile 80-83 maddeleri arasında düzenlenmiş olup, Gümrük Yönetmeliği’nin 370-375. maddesi çerçevesinde uygulanır.
