Menşe Mevzuatına İlişkin YGM Tespit İşlemleri İşinizi Kolaylaştıracak Rehber 

İhracat ve ithalat süreçlerinde sıkça karşılaşılan kavramlardan biri menşe ve menşe belgeleridir. Özellikle ticaretin karmaşık dünyasında, malların hangi ülkede üretildiğini doğru bir şekilde tespit etmek hem yasal bir zorunluluk hem de ticari güvence sağlar. Bu noktada Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri (YGM) devreye girer ve menşe mevzuatına ilişkin tespit işlemlerini gerçekleştirir. Peki, YGM tespit işlemleri ne anlama gelir ve menşe tespiti nasıl yapılır? Gelin, birlikte detaylandıralım. 

YGM Tespit İşlemleri 

YGM, tebliğle belirlenen tespit işlemlerini yapan ve sonucunda rapor düzenleyen yetkili gümrük müşaviridir. Bu işlemler, ihracat ve ithalat sürecinde menşe belgelerinin doğruluğunu teyit etmek ve gerektiğinde elektronik ortamda raporlamak üzerine kuruludur. 

YGM tarafından yapılan tespit işlemleri dört ana başlıkta özetlenebilir: 

1. SK1 İşlemleri: İbraz edildiği ithalatçı ülkeden sonradan kontrol talebiyle alınan A.TR Dolaşım Belgeleri ile menşe ispat belgelerinin ilgili mevzuat çerçevesinde sonradan kontrol işlemlerinin yapılmasında düzenlenen rapordur. 
2. INF4 İşlemleri: Kısa ve uzun dönem tedarikçi beyanlarının kontrollerini içerir. YGM, bu bilgileri değerlendirerek INF4 Bilgi Formu düzenler ve belgeyi elektronik ortamda sistemle paylaşır. 
3. AT1 İşlemleri: Gümrük Kanunu ve dış ticaret mevzuatına uygun olarak ithal edildikten ve kullanıldıktan sonra ihraç edilmek istenilen eşya için A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenmesinin söz konusu olduğu; ancak bu eşyanın ithaline ilişkin tevsik edici belgelerin, Gümrük Kanununun 13 üncü maddesinde yer alan 5 yıllık belge saklama süresinin geçmesi nedeniyle artık mevcut olmadığı hallerde, ihracatı ve yatırımları teşvik mevzuatı hükümleri ve ithalat rejiminin mahrecine iade hükümleri saklı kalmak ve eşyanın serbest dolaşımda olduğunu belirleyen ticari belge ve kayıtları ile eşyanın muhasebe kayıtlarının bulunduğu envanter defteri kayıtları esas alınarak serbest dolaşım statüsünün belirlenmesinde düzenlenir.  
4. EU2 İşlemleri: Tercihli ticaret anlaşmaları çerçevesinde, ihracatın menşe kurallarına uygunluğunu onaylanmış ihracatçı yetkisi ile belirler. 

Bu işlemlerin tamamı YGM tarafından elektronik ortamda yürütülür ve YGMS (Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Sistemi) üzerinden raporlanır. Sistem, tebliğde belirtilen tespit kodlarının ve tanımlarının doğru şekilde uygulanmasını sağlar. 

Menşe Tespiti Ne Anlama Gelir? 

Menşe tespiti, bir ürünün üretildiği ülkenin resmi olarak belirlenmesi anlamına gelir. Bu, sadece ticari bir gereklilik değil, aynı zamanda ülkeler arası ticaret anlaşmalarına uygunluğu göstermek için de kritiktir. 

Örneğin, Menşe Şahadetnamesi, ihracat edilecek malın menşeini gösteren resmi bir belgedir. Aralarında serbest ticaret anlaşması olmayan ülkeler için düzenlenir. Menşe tespiti doğru yapılmadığında, hem ihracatçı hem de ithalatçı çeşitli risklerle karşı karşıya kalabilir; yanlış beyanlar, gümrükte gecikmelere veya yasal yaptırımlara yol açabilir. 

Menşe tespiti, aynı zamanda ticari stratejinin bir parçasıdır. Doğru menşe belgeleri ile ürünleriniz, avantajlı gümrük tarifelerinden ve serbest ticaret imkanlarından faydalanabilir. Bu nedenle YGM tarafından yapılan tespit işlemleri, hem yasal güvence hem de ekonomik kazanç sağlar. 

Özel Amaçlı Tespit Raporları ve Kod Sistemi 

YGM sistemine entegre edilen tespit kodları, işlemlerin standart bir şekilde raporlanmasını sağlar. Burada önemli bir nokta, kodların tek tek değil, mali mevzuatta kullanılan ve ticari hayatın geniş alanına hitap eden Özel Amaçlı Tespit Raporu’ndan ilham alınarak belirlenmesidir. Bu yaklaşım, sistemdeki karmaşıklığı azaltır ve raporlama süreçlerini hızlandırır. 

Özetle, YGM tespit işlemleri; menşe belgelerinin doğrulanması, ithalat ve ihracat sürecinde yasal uyumluluk sağlanması ve ticari kayıtların güvence altına alınması için kritik öneme sahiptir. Menşe tespiti, yalnızca bir formalite değil; doğru yapıldığında şirketin uluslararası ticarette güven ve itibar kazanmasına katkıda bulunan stratejik bir adımdır.